BIBLIOGRAFIA
MÚSICA RELIGIOSA E LITÚRGICA NO SÉC. XX
MAGISTÉRIO UNIVERSAL
MAGISTÉRIO PONTIFÍCIO
ANTES DO II CONCÍLIO DO VATICANO
PIO X, Motu Proprio “Tra le Sollecitudini”, in Acta Sancta Sedis 36(1904) 329-332 |22 de Novembro de 1903|.
—, Il desiderio. Lettera al cardinale Respighi, in RAINOLDI, F., Sentieri della musica sacra. Dall’Ottocento al Concilio Vaticano II. Documentazione, su ideologie e prassi = Ephemerides Liturgicae 87 (Roma: CLV-Edizione Liturgiche 1996) 567-570.
—, Motu proprio “L’Edizione Vaticana dei Libri Liturgici contenenti le melodie gregoriane”, in RAINOLDI, F., Sentieri della Musica Sacra (Roma: CLV 1996) |25 deAbril de1904|.
BENTO XV, Dal discorso alla rappresentanzadell’AISC e della “Scuola Superiore di Musica Sacra”, in RAINOLDI, F., Sentieri della Musica Sacra (Roma: CLV 1996) 613-614 |23 de Setembro de 1914|.
—, Lettera per l’inaugurazione del monumento al Palestrina, in RAINOLDI, F., Sentieri della Musica Sacra (Roma: CLV 1996) 614 |2 de Outubro de 1921|.
PIO XI, A notre cher Fils Gaétan Bisleti, Cardinal de la Sainte Église romaine, protodiacre de Sainte-Agathe, in Révue Grégorianne 8 (1923) 186 |23 de Agosto de 1923|.
—, Un document pontifical sur le chant grégorien dans l’Institut du Carmel , in RG 10 (1925) 23-24 |12 de Outubro 1924|.
—, Constitutio Apostolica “Divini Cultus”, in Acta Apostolicae Sedis 21 (1929) 33-41 |20 de Dezembro 1928|.
—, Constituição Divini Cultus, in Opus Dei 3(1928)163-170.
—, Constitution Apostolique “Divini Cultus” en vue de promouvoir la pratique de la liturgie, du chant gregorien et de la musique sacrée, in La Documentation Catholique 21 (1929) 1155-1161.
PIO XII, Mediator Dei et hominum, in AAS 39 (1947) 521-600 |20 de Novembro de 1947|.
—, Mediator Dei, in Lm 12(1948)178-212; Liturgia 2(1948).
—, Le Saint-Père donne les règles pour une restauration de la musique sacrée, in LDC 50 (1953) 1609-1611.
—, Allocutio ad E.mos PP Cardinales Sacrorum Antististes, in AAS 46 (1954) 666-677 |2 nov. 1954 |.
—, Le II e congrès international de musique sacrée. Message de S.S. Pie XII, in LDC 52 (1955) 425-427.
—, Littera encyclica “Musicae Sacrae Disciplina”, in AAS 48 (1956) 5-25 |25 de Dez. 1955|.
—, Encyclique “Musicae Sacrae disciplina”, in LDC 53 (1956) 69-88.
—, “Musicae Sacrae Disciplina”. Encíclica de Sua Santidade sobre a Música Sacra, in Lumen 20(1956)194-205.
—, Allocutio ad eos qui Conventui internationale de Liturgia Pastorali, Assisi habito, interfuerunt, in AAS 48 (1956) 711-725 | 22de Setembro de 1956|.
JOÃO XXIII, La mission de la musique sacrée. Lettre pontificale à S. Em. le cardinal Frings à l’occasion du IVe Congrès international de musique sacrée, in LDC 58 (1961) 561-564.
—, Le cinquantenaire de l’Institut pontifical de musique sacrée. Letttre “Jucunda Laudatio”, in LDC 59 (1962) 37-40 |8 de Dezembro de 1961|.
—, Lettre Iucunda Laudatio à notre cher fils Anglès Pamiès Président de l’Institut Pontifical de Musique Sacrée Jean XXIII Pape, in RG 40 (1962) 66-73.
—, Constitution sur la promotion des études latines, in RG 40 (1962) 52-63.
—, Aos meninos de coro, in OL 4/5(1962)166-169.
—, Paroles pontificales pour le cinquantenaire de l’Institut Pontifical de Musique Sacrée. Discours a la Messe jubilaire, in RG 40 (1962) 64-65 |8 de Dezembro de 1962|.
II CONCÍLIO DO VATICANO
CONCÍLIO VATICANO II, La Musique Sacrée. Les comptes rendus des travaux de la V e Session de la Commission centrale préconciliaire, in LDC 69 (1962) 577-578.
—, La Musique Sacrée, in La Constitution conciliaire sur la liturgie, in LDC 60 (1963) 1656-1657.
—, De Musica Sacra, in Constitutio de Sacra Liturgia, “Sacrosanctum Concilium”, in AAS 56 (1964) 128-130.
—, De Musica Sacra, in Constitutio de Sacra Liturgia, “Sacrosanctum Concilium”, in Lm 28 (1964)42-45.
—, Acta et Documenta Concilio oecumenico Vaticani II apparando: Series II (Praeparatoria) (Vaticano: Typis Polyglotis Vaticanis 1964-1969) 3 vol, in 7.
—, Acta Synodalia Sacrosancti Concilii oecumenici Vaticani II. Cura et Studio Archivi Oecumenici Vaticani II (Vaticano: Typis Polyglotis 1970-1980) 4 vol + indices in 26.
DEPOIS DO CONCÍLIO
PAULO VI, Motu proprio “Sacram Liturgiam”, in AAS 56(1964)139-144.
—, |Quirógrafo instituindo a Associação Internacional de Música Sacra|, in Lm 29(1964)282-283.
—, L’accord entre la liturgie et la musique sacrée , in Allocution de S. S. Paul VI aux membres du “Consilium” de liturgie, in LDC 63 (1966) 1829.
—, Sollemniorem reddunt “Pueri Cantores” cultum liturgicum, in Notitiae 2 (1966) 155-156.
—, Aux chorales liturgiques de France, in LDC 64 (1967) 804-805.
—, Gesù vi chiama a cantare, in Not 3 (1967) 305-308 |9 de Julho de 1967|.
—, Directives de S. S. Paul VI pour la musique sacrée et le chant liturgique, in LDC 65 (1968) 1739-1742.
—, L’avenir de la musique sacrée, in LDC 65 (1968) 966-967.
—, Musica Sacra ancilla liturgia, in Not 4 (1968) 269-273 |18 de Setembro de 1968|.
—, Nuove strade sono aperte per il futuro della musica sacra, in Not 4 (1968) 142-144.
—, Le chant sacré, in LDC 66 (1969) 420-421.
—, Troppe bocche rimangono chiuse, senza schioglieri nel canto, in Not 5 (1969) 135-138 |14 de Abril de 1969|.
—, Directives pour le chant, in LDC 67 (1970) 417-418.
—, Iis qui interfuerunt Conventui decimo internationali Laureti de Cantorum Coetibus a Musica Sacra, in AAS 62 (1970) 224-227.
—, Allocution a des religieuses réunies en congrès de musique sacrée, in LDC 68 (1971) 415-416.
—, Dignità di Preghiera nelle musiche destinate alla liturgia, in Not 7 (1971) 241-243 |16 de Abril de 1971|.
—, Conservation et promotion de la musique sacrée, in LDC 70 (1972) 908-909.
—, Il canto comunitario come servizio di carità, in Not 8 (1972) 307-311 |19 de Julho de 1972|.
—, La participation a la liturgie par le chant. Allocution prononcée pour le centenaire de Perosi, in LDC 69 (1972) 964-965.
—, Le chant liturgique de l’assemblée, in Allocution aux évêques d’Italie, in LDC 69 (1972) 607.
—, De thesauro musicae et cantus sacri servando et simul provehendo, in Not 10 (1974) 3-4.
—, Cantare con la voce e con il cuore, in Not 13 (1977) 475.
JOÃO PAULO II, Il Canto Sacro parte necessaria e integrale della Liturgia, in Not 16 (1980) 541-545 |21 de Setembro de 1980|.
—, La Musique Sacrée. Lettre au cardinal Hoeffner, in LDC 67 (1980) 690.
—, Musica Sacra e Liturgia, in Not 16 (1980) 363-365 |15 de Maio de 1980|.
—, Il canto è liturgia, in Not 17 (1981) 242-243 |18 de Abril de 1981|.
—, Concerto della RAI nell’Aula “Paolo VI”, in L’attività della Santa Sede (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1985) 996-997 |30 de Novembro de 1985|.
—, Il Santo Padre inaugura la nuova sede del Pontificio Istituto di Musica Sacra, in ADSS (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1985) 962-965 |21 de Novembro de 1985|.
—, La valeur inestimable de la musique sacrée. Homélie durant la messe pour les “scholae cantores”, in LDC 82 (1985) 1058-1060.
—, Lettera del Papa sulla musica in occasione dell’Anno Europeo della Musica, in ADSS (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1987) 760-761 |17 de Setembro de 1985|.
—, Liturgia e musica, in Not 21 (1985) 630-633 |22 de Novembro de 1985|.
—, Santa Messa del Papa nella Basilica Vaticana pel le “Schole Cantorum” nell’Anno Europeo della Musica, in ADSS (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1985) 796-798 |29 de Setembro de 1985|.
—, Udienza generale nell’Aula “Paolo VI”, in ADSS (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1985) 43-45 |16 de Janeiro de 1985|.
—, Celebrato solennemente il 75º di fondazione del Pontificio Istituto di Musica Sacra , in ADSS (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1986) 882-883 |8 de Novembro de 1986|.
—, Ricevuti dal Santo Padre gli artisti dell’Opera di Genova, in ADSS (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1986) 490-491 |19 de Junho de 1986|.
—, Concerto offerto al Santo Padre dall’Orchestra giovanile di Lanciano, in ADSS (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1987) 622-623 |10 de Agosto de 1987|.
—, Udienza al Coro Accademico di Zagabria, in ADSS (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1987) 49-50 |17 de Janeiro de 1987|.
—, Udienza del Santo Padre a personalità austriache , in ADSS (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1987) 186 |21 de Março de 1987|.
—, Carta Apostólica do Papa João Paulo II. Pelo XXV Aniversário da Constituição conciliar “Sacrosanctum Concilium” sobre a Sagrada Liturgia , in Lm 50 (1989) 56-65 |4 de Dezembro de 1988|.
—, Concerto offerto al Santo Padre dall’accademia Musicale “Ottorino Respighi “, in ADSS (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1988) 657-658.
—, Il coro da camera “Harmonici Cantores” di Senago ricevuto dal Santo Padre , in ADSS (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1988) 1157-1158 |23 de Dezembro 1988|.
—, La Musica parte essenziale della liturgia, in Not 25 (1989) 262 |23 de Dezembro de 1988|.
—, Santa Messa del Papa per l’associazione Internazionale di musica Sacra , in ADSS (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1988) 1064 |22 de Novembro de 1988|.
—, Vicesimus Quintus annus, in AAS 56(1964) 97-134 |4 de Dezembro de 1988|.
—, In esecuzione del “Requiem” di Mozart nell’Aula “Paolo VI” in commemorazione del tricentenario della sua morte, in ADSS (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1991) 1027 |5 de Dezembro de 1991|.
—, Celebrazione della Santa Messa nello Stadio Comunale, in ADSS (Vaticano: Libreria Editrice Vaticana 1993) 404-406 |10 de Maio de 1993|.
—, Lettera di Giovanni Paolo II per il IV centenario della morte di Giovanni Pierluigi da Palestrina, in Not 30 (1994) 173-177 |2 de Fevereiro de 1994|.
—, La musique sacrée au service de la Parole de Dieu et de la liturgie. Lettre à l’occcasion du IV e centenaire de la mort de Palestrina, in LDC 91 (1994) 303-304.
—, Carta aos artistas (Lisboa: Paulinas; Secretariado Geral do Episcopado 1999).
CONGREGAÇÕES ROMANAS
ANTES DO II CONCÍLIO DO VATICANO
CONGREGAÇÃO DOS RITOS, Une réponse a propos du mensuralisme, in RG 20(1935)65.
—, De Musica Sacra, in AAS 50 (1958) 630-663.
—, Instruções sobre Música Sacra e Sagrada Liturgia, segundo o espírito das encíclicas “Musicae Sacrae” e “Mediator Dei” de S. S. o Papa Pio XII, in Lm 22 (1958) 917-940 |3 de Setembro de 1958|; OL 5(1958)152-199.
—, Instructio de Musica Sacra et Sacra Liturgia, in AAS 50 (1958) 630-663 |3 de Setembro de 1958|.
—, Instruction “De Musica Sacra” de la Sacrée Congrégation des Rites sur la musique sacrée et la liturgie, in LDC 55 (1958) 1425-1456 |3 de Setembro de 1958|.
— , Participação na Liturgia. Instrução sobre Música Sacra e Sagrada Liturgia . Introdução pelo Rev.do Doutor M. Alves Lourenço. Tradução e notas pelo Rev.do Padre J. da Costa Ferreira (Lisboa 1958).
CONGREGAÇÃO DOS SEMINÁRIOS E ESTUDOS UNIVERSITÁRIOS, De musicae sacrae studio in Seminariis fovendo, in ID., Epistula ad excellentissimos ac reverendissimos locorum ordinarios, in AAS 41 (1949) 618-619 |15 de Agosto de 1949|.
—, Decreto sobre a obrigação do ensino da Música Sacra, in Lit 4(1950)11-13.
DEPOIS DO CONCÍLIO
CONGREGAÇÃO DOS RITOS, Inter oecumenici. Instructio ad exsecutionem Constitutionis de Sacra Liturgia recte ordinandam, in AAS 56 (1964) 877-900 |26 sept. 1964|.
—, Instrução para a aplicação da constituição sobre a Sagrada Liturgia =Documentos Conciliares (Lisboa: União Gráfica 1964).
—, Instrução para a aplicação da constituição sobre a Sagrada Liturgia, in Lm 28(1964)775-793.
—, Instructio de Musica in sacra liturgia, in AAS 59 (1967) 300-320.
—, Instrução “Musicam Sacram” sobre a música na sagrada Liturgia, in Lm 31 (1967) 478-488 |5 de Março de 1967|.
—, Instructio de cultu Mysterii Eucharistici, in AAS 59 (1967) 539-573 |25 de Maio de 1967|.
—, Instructio de Musica in Sacra Liturgia. |Présentation et notes de L. AGUSTONI|, in Not 3 (1967) 81-105.
—, Segunda Instrução para a execução da Constituição Conciliar sobre a Liturgia , in Lm 31(1967)400-404.
—, Atti del convegno dei Presidenti e Segretari delle Commissioni Nazionali de Liturgia: venti anni di riforma liturgica. Bilancio e prospettive (Città del Vaticano, 23-24 Octubre 1984; Padova: Ed. Messagero 1986).
—, Concertos nas Igrejas, in La Musica en la Liturgia. Documentos =Dossiers CPL 38 (Barcelona: Centre de Pastoral Liturgica 1988) |5 de Novembro de 1987|.
CONGREGAÇÃO PARA O CULTO DIVINO, Instructio tertia ad Constitutionem de Sacra Liturgia recta exsequendam, in AAS 62 (1970) 692-704.
—, Musica e canto sacro, in ID., Adunatio Plenaria 1991, in Not 27 (1991) 61-62.
—, A Liturgia Romana e a inculturação. IV Instrução para uma correcta aplicação da Constituição Conciliar sobre a Liturgia (nn 37-40) = Documentos 16 (Lisboa: Secretariado Geral do Episcopado 1994).
COLECÇÕES DE DOCUMENTOS
ALDAZÁBAL, J., org., La música en la litúrgia. Documentos =Dossiers CPL 38 (Barcelona: Centre de Pastoral Litúrgica 1994).
BUGNINI, A., org., Documenta pontificia ad instaurationem liturgicam spectantia (1903-1953 ) (Roma: Ed. Liturgiche 1953).
—, Documenta Pontificia ad Instaurationem Liturgicam Spectantia (1953-1959 ) (Roma: Ed. Liturgiche 1959).
—, La riforma liturgica (1948-1975) =Ephemerides Liturgicae 30 (Roma: CLV-Edizioni Liturgiche 1997).
CORDEIRO, J. L., org., Enquirídio dos documentos da Reforma Litúrgica (EDREL) (Fátima: Secretariado Nacional de Liturgia 1998).
KACZINSKI, R., org., Enchiridion documentorum instaurationis liturgicae (1963-1973 ) (Torino: Ed. Marietti 1976) vol. 1.
—, Enchiridion documentorum instaurationis liturgicae (1973-1983) (Torino: Marietti 1988) vol. 2.
—, Enchiridion documentorum instaurationis liturgicae (1983-) (Torino: Marietti 1997) vol. 3.
PARDO, A., org., Enchiridion. Documentación Litúrgica Posconciliar (Barcelona: Regina 1995, 3 ed).
REVISTAS COM INTERESSE LITÚRGICO-MUSICAL
Acta Apostolica Sedis (Vaticano).
Acta Santae Sedis (Vaticano).
Amen (Paris: Centre de Pastorale Liturgique) traduzida e adaptada pela Comissão Diocesana de Liturgia e Música Sacra de Lisboa entre 1965 e 1972).
Armonia di voci (Torino).
Assemblées du Seigneur (Bruges).
Boletim de música litúrgica (Porto).
Boletim de pastoral litúrgica (Aveiro).
Bolletino ceciliano (Roma).
Bulletin de l’institut Grégorien (Paris).
Bulletin national de liturgie (Montreal; Ottawa).
Caecilia (Strasbourg)
Canto Gregoriano. Órgão do Centro de Estudos Gregorianos (Lisboa).
Catholic choirmaster ( Minnesota ).
Cecilija ( Zagreb ).
Célebrer (Paris).
Celebriamo ( Bergamo ).
Church Music ( London ).
Communautés et Liturgie (Bruxelles).
Église qui chante (Paris).
Ephemerides liturgicae (Roma).
Gregoriana (Mesnil Saint Martin).
Il canto dell’assemblea (Torino).
Jucunda laudatio (Veneza).
L’organista (Bergamo).
L’organo nella liturgia (Bergamo).
La cartellina (Milano).
La Maison-Dieu: cahiers de pastorale liturgique (Paris).
La nuova rivista musicale italiana (Roma).
Les questions liturgiques (Louvain).
Les questions liturgiques et paroissiales (Lovain).
Liturgia (Silos).
Liturgia (Singeverga).
Liturgia. Notiziario quindicenale del centro di azione liturgica (Roma).
Liturgie et vie chétienne (Montréal).
Lumen (Lisboa).
Melodias (Madrid).
Mistica corale (Bergamo).
Musica d’oggi (Milano).
Musica domani (Milano).
Musica e assemblea (Brescia).
Música sacra. Revista mensal de música religiosa (Coimbra).
Musica sacra (Milano; Bergamo).
Musik und altar (Freiburg).
Musik und Kirche (Kassel).
Musique et liturgie (Paris).
Musiques et celebrations (Paris).
Note d’archivio per la storia musicale (Roma).
Notes de pastorale liturgique (Paris).
Notitiae (Vaticano).
Nova revista de música sacra (Braga).
Opus Dei (Singeverga).
Ora et labora (Singeverga).
Orgaistica (Bergamo).
Pastoral litúrgica (Madrid).
Phase (Barcelona).
Polyphonia (Bergamo).
Psalterium. Rassegna ceciliana mensile per la cultura delle scholae cantorum (Perugia; Roma)
Pueri cantores (Paris).
Rassegna gregoriana (Roma).
Rassegna musicale (Torino).
Revista monserratina (Montserrat).
Revista musical española (Monteserrat).
Révue bénedictine (Maredsous).
Revue du chant grégorien (Grenoble).
Revue grégorienne. Études de chant sacré et de liturgie (Paris; Tournai; Roma).
Rivista delle rivisti di musica sacra (Potenza).
Rivista di pastorale ambrosiana (Milano).
Rivista di pastorale liturgica (Brescia).
Rivista internazionale di musica sacra (Milano).
Rivista italiana di musicologia. Organo della società di musicologia (Firenze; Roma).
Rivista liturgica (Finalpia; Torino).
Rivista liturgica (Padova).
Sacred music (St Paul/Minnesota).
Santa Cecilia (Torino).
Schola cantorum (Milano).
Schola cantorum (Paris).
Signes musiques (Paris).
Tesouro sacro musical (Madrid).
Una voce (Paris).
Vie liturgique (Québec).
Voix nouvelles (Lyon).
Worship (Collegeville).
SIGLAS E ABREVIATURAS
AAS – Acta Apostolicae Sedis
ADSS – Atti della Santa Sede
BML – Boletim de Música Litúrgica
BPL – Boletim de Pastoral Litúrgica
CC – La Civilià Cattolica
Cf. – conferir
Compil. – compilação
DACL – Dictionnaire d’Archéologie Chrétienne et de Liturgie
DC – Divini Cultus
DM – Devocionário Musical
DMSSL – De musica Sacra et Sacra Liturgia
EC – Église qui chante
EL – Ephemerides Liturgicae
GS – Gaudium et Spes
Ibid. – Ibidem
ID. – IDEM
Instrum. – instrumentação
LDC – La Documentation Catholique
Lit – Liturgia
LG – Lumen Gentium
Lm – Lumen
LMD – La Maison-Dieu
MD – Mediator Dei
MS – Musicam Sacram
MSD – Musicae Sacrae Disciplina
Not – Notitiae
NPL – Notes de Pastorale Liturgique
NRMS – Nova Revista de Música Sacra
OD – Opus Dei
OL – Ora et labora
org. – organização
PG – Patrologia Grega
Ph – Phase
PL – Patrologia Latina
QL – Ouestions liturgiques
RG – Révue Grégorienne
RL – Rivista Liturgica
s.p. – sem página
Sal – Salesianum
SC – Sacrosanctum Concilium
TS – Tra Ia Sollecitudini
Vol. – volume
António José Ferreira
05 Setembro 2007

Papa Pio XI